کد مطلب:223210 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:192

گنجینه کتابخانه » اهل بیت » امام رضا (ع) »»» فهرست کتاب

قدمگاه ده شیر، فراشاه (مسجدمشهدعلیّ بن موسی الرضا)

قدمگاه ده شیر، فراشاه (مسجد مشهد علیّ بن موسی الرضاعلیه السلام )

ده شیر، آبادی مشهور، اما كم مایه ای است كه بر سر راه ابرقوه واقع شده است. نام ده شیر در كتب، به صورت قریه شیر نیز آمده است. علی الظاهر نامش مأخوذ از نام شیركوه است.

( یادگارهای یزد، 280/1. )

نام ده شیر برای اوّلین بار در تاریخ جدید یزد (تألیف قرن هشت) دیده می شود و بنابر ضبط آن خواجه شمس الدین محمّد تازیكو مسجد چهل محراب را در شهر یزد بساخت و چهار دانگ از قریه ده شیر قهستان یزد را بر آن وقت كرد.

( تاریخ جدید یزد، ص 133، جامع مفیدی، ص علیه السلام - صلی الله علیه واله 53 و 21صلی الله علیه واله . )

آثار تاریخی و قدیمی در ده شیر، شامل یك رباط و مسجد و یك قدمگاه است.

( یادگارهای یزد، 2/1 - 281. )

قدمگاه فراشاه، از مجموعه بنایی تشكیل شده كه بر كنار جاده تفت به ده شیر و در مركز فراشاه قرار دارد. مردم، آن را قدمگاه حضرت علیّ بن موسی الرضاعلیه السلام می دانند. این عمارت بنا بر سنگ نوشته ای كه در محراب آن نصب شده است، توسط گرشاسب بن علیّ (513 - 488) از امرای كاكویه دیلمی در سال 512 هجری عمارت شده است كه در آن زمان به مسجد مشهد علیّ بن موسی الرضاعلیه السلام شهرت داشته است.

( یادگارهای یزد، 84/1 - 381. )

اصل بنای مسجد مشهد علیّ بن موسی الرضاعلیه السلام در فراشاه، چهار ضلعی است و هر ضلع آن از داخل، هشت متر است. در ارتفاع قریب به سه متر، بنا به هشت ضلعی بدل شده و بر سر آن گنبد آجری قرار گرفته است. بنا دارای سنگ تاریخ و كتیبه و تزیینات داخلی و یادگارهایی است كه به شرح ذیل معرفی می شوند.

1. دور تا دور زیر گنبد سوره الفتح به خطّ كوفی گلدار تزیینی به عرض شصت سانتیمتر در گچ كنده و كتیبه كرده اند، بر روی حروف، رنگ سیاه و قهوه ای زده اند و بالای بسم اللّه الرحمان الرحیم عبارتی بوده كه فعلاً «امر به عمارة هذا...» از آن باقی مانده و مابقی شكسته شده است.

2. بالای سر محراب در قسمتی كه گچهای مرمتی بیرون آمده است آثار كتیبه ای به خط كوفی دیده می شود كه به علت ساییدگی و محو شدگی قابل قرائت نیست.

3. در داخل محراب یك قطعه سنگ مرمر به اندازه 0صلی الله علیه واله *صلی الله علیه واله 11 سانتیمتر نصب است كه آن را بسیار ظریف و هنرمندانه تراشیده اند و قابی از چوب دارد كه كتیبه ای به خط كوفی داشته ولی به علت موریانه خوردگی تقریباً همه كلمات محو شده است و عبارات آن خوانده نمی شود. این قاب دارای چوبی محكم و به رنگ قهوه ای تند است. سنگ آن دو ردیف حاشیه دارد در حاشیه أوّل آمده: بسم اللّه الرحمان الرحیم، (ذلك الّذی یُبَشِّرُ اللّهُ عِبادَه الّذین آمنُوا وَعَمِلُوا الصّالِحَاتِ)؛ و در حاشیه دوم بعد از بسم اللّه الرحمان ( شوری/ 23. )

الرحیم نام دوازده إمام: ذكر شده است.

خط اوّل متن آیه 33 سوره احزاب است. خطّ دوّم: لا اله إلّا اللّه، محمّد رسول اللّه، علیّ ولیّ اللّه. خطّ سوم: (در هلالی زاویه دار) بسم اللّه الرحمان الرحیم، قد اَفْلَحَ الْمُؤْمِنُون... خط چهارم به بعد: بسم اللّه الرحمان الرحیم، قُلْ هُوَ... أَمَرَ بِعِبارَةِ هذا الْمَسجد الْمَعْرُوف بِمَشْهَدِ عَلِی بن موسی الرضاعلیه السلام الْعَبدُ الْمُذْنِبُ الْفَقیِر إلی رحمة اللّه تعالی گرشاسپ بن علیّ بن فرامز، ابن علاء الدوله تَقَبَّلَ اللَّهُ مِنْهُ فی شُهُورِ سَنَةِ ( «فرامرز» اشتباه سنگ تراش است. )

اِثنی عَشَرَةَ وَخَمْسَ مِائة... (دو یا سه كلمه شكسته است).

( یادگارهای یزد، 4/1 - 382. )

أحمد بن علیّ كاتب، مؤلف تاریخ جدید یزد (2صلی الله علیه واله 8 ه' ق) از قدمگاهی در یزد نام می برد كه سلطان قطب الدین آن را عمارت كرده است و بر این قدمگاه كه آن را قدمگاه إمام الانس و الجن علیّ بن موسی الرضا علیه آلاف التحیة والثّناء می خوانند مدرسه و دو مناره افزوده است.

علاوه بر قدمگاههایی كه در مناطق مختلف و نواحی یزد برشمردیم چند بقعه منسوب به برادران إمام رضاعلیه السلام در منطقه قدیمی رباط پشت بادام وجود دارد كه بنابر گفته نائینی در تحفة الفقراء و برخی از منابع تاریخ محلی یزد، به هنگام توقف إمام رضاعلیه السلام در خراسان عدّه ای از برادران آن بزرگوار به قصد پیوستن به ایشان در این منطقه به دست عمّال مأمون به شهادت رسیدند.